Komisja Artystyczna Festiwalu ECHO TROMBITY w Nowym Sączu
Komisja Artystyczna Festiwalu ECHO TROMBITY w Nowym Sączu
Przez 12 lat Pan Pułkownik był także dyrektorem artystycznym ds. orkiestr w Oddziale Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w Rzeszowie, a przez trzy kadencje pełnił funkcję dyrektora artystycznego ds. orkiestr przy Zarządzie Głównym Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w Warszawie. Był także członkiem Rady Kultury przy Zarządzie Głównym OSP RP w Warszawie. Franciszek Suwała należał do grona największych ekspertów i autorytetów w Polsce w dziedzinie prowadzenia orkiestr dętych.
Wieloletnie doświadczenie jako dyrygenta orkiestry dętej, wieloletnie doświadczenie pracy pedagogicznej w kształceniu muzyków i przyszłych dyrygentów orkiestr dętych jak i długoletnia praca w Zarządzie Głównym Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w Warszawie pozwoliły Mu zyskać ogromną wiedzę oraz szczegółową i pełną orientację w problemach orkiestr dętych w Polsce.
Przewodniczący Komisji płk Franciszek Suwała wręcza dyplomy kapelmistrzom
biorącym udział w Festiwalu Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY w Nowym Sączu
Franciszek Suwała był znanym w Polsce autorem opracowań kilkuset utworów na orkiestrę dętą. Tutaj suma Jego wieloletnich doświadczeń muzyka-instrumentalisty w orkiestrze oraz dyrygenta i nauczyciela jest bezcenna. Utwory skomponowane i opracowane przez Franciszka Suwałę charakteryzują się wspaniałym brzmieniem, stosunkowo prostym, nieskomplikowanym dla muzyków, poziomem technicznym i wykonawczym.
Nowy Sącz, 22-24 czerwca 2001 r. - konsultacje z kapelmistrzami Orkiestr Dętych
biorących udział w Festiwalu Orkiestr Dętych w Nowym Sączu
- drugi od lewej Franciszek Suwała
Franciszek Suwała od 1982 r. był przewodniczącym Komisji Artystycznej największego w kraju - Małopolskiego Festiwalu Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY w Nowym Sączu. Był też jednym z głównych (obok m.in. Stanisława Latka i Stefana Żuka) wykładowców, jedynego w Polsce, Instruktorskiego Kursu Kwalifikacyjnego dla Kapelmistrzów i Tambur- majorów Amatorskich Orkiestr Dętych w Nowym Sączu, gdzie przez pięć edycji uczył m.in. dyrygowania, harmonii, instrumentacji i pracy z partyturą.
Absolwenci I Ogólnopolskiego Studium dla Kapelmistrzów i Tamburmajorów Orkiestr Dętych w Nowym Sączu - 2002-2004
Zajęcia słuchaczy Studium z Orkiestrą Reprezentacyjną Straży Granicznej
w Nowym Sączu
Dwuletnie Kursy - Studium Kapel- mistrzowskie organizowane są w Nowym Sączu przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ. O znaczeniu kursu i jego oddziaływaniu na rozwój kultury muzycznej w Polsce świadczyć może fakt, że dotychczas w zajęciach Studium Kapelmistrzowskiego uczestniczyło i ukończyło dwuletnie zajęcia ok. 100 dyrygentów z całej Polski.
Właśnie trwa już piąta edycja tej formy kształcenia. Kolejni adepci batuty zdobywają wiedzę i doświadczenie. Pułkownik Franciszek Suwała do ostatnich chwil życia był wykładowcą SK.
Absolwenci III Ogólnopolskiego Studium dla Kapelmistrzów i Tamburmajorów Orkiestr Dętych w Nowym Sączu - 2010-2012 r.
W sobotę 28 października 2017 r. w Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu odbyła się gala z cyklu "My, Małopolanie". Wystąpili uczestnicy 40. Małopolskiego Festiwalu Orkiestr Dętych ECHO TROMBITY: Parafialno-Gminna Orkiestra Dęta SOBOLÓW - laureat I miejsca w grupie orkiestr parafialnych, zdobywca pucharu bp. Andrzeja Jeża, ordynariusza Diecezji Tarnowskiej oraz Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej z Rzepiennika Strzyżewskiego - laureat I miejsca w grupie orkiestr OSP, zdobywca pucharu Starosty Nowosądeckiego Marka Pławiaka. Wieczór był poświęcony pamięci właśnie płk. Franciszka Suwały. Na widowni zasiedli wzruszeni członkowie najbliższej rodziny zmarłego kilka miesięcy temu wielkiego przyjaciela i nauczyciela orkiestr w całej Polsce. Padły piękne słowa skierowane z głębi serca. Zabrzmiał specjalnie dedykowany Mu muzyczny utwór.
Prowadząca koncert Małgorzata Broda, dyrektor Instytutu Europa Karpat przy MCK SOKÓŁ, odczytała swój wiersz:
Marzyła kiedyś skrycie jedna skromna melodia
By raz mieć wielkie zadęcie i nieposkromioną moc
Żeby ją cały zespół potężną muzyką zagrał
Od której drżą ściany budynków i zmienia się rytm ludzkich serc
Usłyszał ją dobry czarodziej i zabrał na swój warsztat
Przyjrzawszy się zaś jej urodzie z miłością rozpisał ją tak:
Może niech trąbki rozpoczną, po chwili zaś włączą się rogi,
Dyskretny rytm bębna dodany, by flety włączyły się w takt
Fagoty wtórują klarnetom, chropawo drżą saksofony,
A mocno wzruszone oboje gna werbel, bo werbel wciąż gna?
Na partie liryczne jest lira, a czasem jej tuba odpowie
Zduszona czynelem jak kropką wibruje na finał i drga?
Tysiące takich melodii pozapisywał w tomach
Śpią tam, czekając orkiestry, co wreszcie ziści ich sny?
A gdy to wszystko już zrobił, powiedział: jestem zmęczony
I zasnął, wtulając z ulgą w poduszkę wieczności skroń
Popatrz no nut pułkowniku, orkiestra tu czeka gotowa
Na Twój przekorny kontrapunkt i Twoją szczególną harmonię
Nie wstajesz? Batuty nie bierzesz? Zostawiasz nas? Ładnie to tak?
Zostaje nam tylko nadzieja, że tam, gdzie teraz przebywasz
Jest takie miejsce przyjazne, gdzie zawsze ktoś Ciebie wygląda
I że to miejsce, jak tutaj, nazywa się Nowy Sącz.
Wiele osób na widowni ocierało łzy...
Kilka lat temu ukazała się licząca prawie tysiąc stron księga "Pieśni kościelne na średnią orkiestrę dętą" autorstwa płk. Franciszka Marcina Suwały, wydana staraniem parafii pw. Wszystkich Świętych w Sobolowie (gm. Łapanów). Z tą inicjatywą wyszedł organista Stanisław Chmielek, który kieruje Orkiestrą Dętą w Sobolowie, a jego pomysł podchwycił ks. proboszcz Stanisław Jachym. I tak powstało unikatowe w skali Polski dzieło, świetnie pod względem edytorskim prezentująca się publikacja, w której znajdują się nuty aż 230 pieśni religijnych, podzielone według kościelnego kalendarza, począwszy od adwentowych, przez kolędy i pastorałki, utwory śpiewane podczas Wielkiego Postu i Świąt Wielkanocnych, po kompozycje dedykowane Matce Bożej, Panu Jezusowi i różnym świętym. Są też zapisy partytur liturgii mszalnych i innych nabożeństw, popularne pieśni i piosenki, intrady i sygnały. Uzupełnieniem książki jest płyta z nagranymi (w wersji mp3) 230 kompozycjami w wykonaniu sobolowskiej orkiestry i jej kapelmistrza (także na organach) oraz mniejsze nieco tomy zawierające nuty rozpisane na poszczególne instrumenty.
- Pieśni kościelne były, są i pozostaną integralną częścią liturgii Kościoła katolickiego - napisał Franciszek Suwała w przedmowie do tego tomu.
- W polskiej historii pieśni kościelne odgrywały rolę szczególnie dla Polski ważną. Stały się niezniszczalnym elementem patriotyzmu i polskości. Mimo dramatycznych zawirowań historycznych, wojen i wieloletniej niewoli, polskie pieśni kościelne niezmiernie trwały i nie straciły nic ze swej aktualności. W ostatnim okresie popularny stał się udział orkiestr dętych w oprawie muzycznej nabożeństw. Dotyczy to głównie orkiestr amatorskich. Okazało się, że starannie i trafnie dobrany repertuar orkiestrowy może w wysokim stopniu wpływać na piękno liturgii. Do tych właśnie orkiestr kieruję swój zbiór pieśni kościelnych. Myślę, że jest to sposób na dalsze utrwalanie tego pięknego muzycznego dorobku. Pieśni są łatwe do wykonania i zawierają ciekawą harmonię, typową dla tego rodzaju muzyki. Prócz roli użytkowej maja także walor dydaktyczny, gdyż wyrabiają u grających słuch harmoniczny i poczucie orkiestrowgo stroju. Poza tym przekazują wiele walorów wychowawczych. Mam nadzieję, że te pieśni w wersji orkiestrowej dadzą dyrygentom i muzykom wiele radości i satysfakcji, zwłaszcza, że są często poszukiwane przez różne zespoły orkiestrowe.
W roku 2017 nakładem MCK SOKÓŁ ukazał się "Podręcznik kapelmistrza" Franciszka Suwały (opracowanie i redakcja: Magdalena Baran, Małgorzata Mikulska, kpt. Stefan Żuk, projekt graficzny: Joanna Raczek-Baran).
"Prowadzenie orkiestry amatorskiej jest zadaniem bardzo trudnym. Działalność i funkcjonowanie każdej orkiestry (także każdego innego zespołu amatorskiego) opiera się na dobrowolnej pracy zespołu ludzi. Trzeba dodać - pracy bez żadnego wynagrodzenia. Najtrudniejsze zadanie przypada dyrygentowi. Na nim spoczywa ciężar organizacyjny i odpowiedzialność za poziom artystyczny zespołu" - podkreślił płk Franciszek Suwała w broszurce, która zawiera kompendium wiedzy niezbędnej przyszłym dyrygentom "dętych".
Autor w tej publikacji pokusił się też o swoją ocenę tej sfery edukacji muzycznej:
"W Polsce obecnie nie ma ośrodka, który by regularnie przygotowywał dyrygentów do prowadzenia orkiestr dętych. Według mojej wiedzy, żadna średnia szkoła muzyczna i żadna akademia muzyczna w Polsce nie kształci muzyków o tej specjalności. Wydawałoby się, że sprawa pozyskiwania dyrygentów orkiestr dętych odeszła w zapomnienie... Na szczęście pojawiła się próba łagodzenia tego problemu. Otóż w Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ W Nowym Sączu, z inicjatywy dyrektora Antoniego Malczaka - muzyka i entuzjasty orkiestr dętych, w 2003 roku zaczęło funkcjonować dwuletnie Ogólnopolskie Studium dla Kapelmistrzów i Tamburmajorów Orkiestr Dętych, którego przebieg został uzgodniony z Narodowym Centrum Kultury. Obecnie MCK realizuje już 5. edycję Studium z programem obowiązującym w średnich szkołach muzycznych, poszerzonym o takie przedmioty jak: dyrygowanie - jako przedmiot wiodący, instrumentację na orkiestrę dętą, czytanie partytur, kontrapunkt i władanie buławą".
Opracowanie tekstu: PIOTR GRYŹLAK
Źródła: materiały i zdjęcia przygotowane przez kpt. Stefana Żuka
oraz ze zbiorów Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu.