Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego przed pomnikiem Fryderyka Chopina
w Łazienkach Królewskich w Warszawie.
Pierwszą wzmiankę o kontakcie Fryderyka Chopina z orkiestrami wojskowymi możemy odnaleźć w jego liście do Tytusa Wojciechowskiego (list nr 59 z 31 sierpnia 1830 r., w I tomie korespondencji Fryderyka Chopina w opracowaniu Edwarda Sydowa). Chopin opisuje w nim, jak będąc w I pułku gen. Szembeka usłyszał swoją kompozycję z lat dziecinnych, w wykonaniu orkiestry pułkowej pod dyrekcją kapelmistrza - Czapiewskiego, zinstrumentowaną na rozkaz księcia Konstantego:
Tą kompozycją mógł być jeden z trzech marszów odrzuconych przez Juliana Fontanę przy wydaniu w latach 1855-1859 ineditów, tj. utworów nie opublikowanych za życia kompozytora, pozostawionych w rękopisie (Encyklopedia Muzyczna PWM, tom CD, str. 139). Utwór ten, na podstawie Poloneza C-dur na fortepian i wiolonczelę nr 3, zrekonstruował Jerzy Maksymiuk. W innej wersji możemy go usłyszeć w filmie "Chopin. Pragnienie miłości" (reż. Jerzy Antczak) - w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego im. gen. Józefa Wybickiego, w instrumentacji kapelmistrza, ppłk. Zbigniewa Kusia.
200 lat to wystarczający długi czas, aby dokonały się rewolucyjne przemiany w każdej dziedzinie życia człowieka. Muzyka Fryderyka Chopina, jej polski romantyzm oraz finezyjna architektura, jest ciągle aktualna. Podobnie jak kompozycje innych wielkich kompozytorów, weszła na stałe do sal koncertowych całego świata. Chociaż wszędzie jest ona chętnie słuchana, nie oznacza to jednak, że dla wykonawców jest repertuarem łatwym. Adaptowana przez różnorodne zespoły (instrumentalne lub wokalne), szczególnie trudna jest dla orkiestr dętych. Tylko niektóre z zespołów orkiestrowych pokusiły się o zamówienie transkrypcji utworów fortepianowych Chopina na orkiestrę dętą. Obecnie w bibiotekach orkiestr Wojska Polskiego możemy znaleźć najczęściej następujące opracowania:
 Mazurek F-dur op 68 nr 3, opr. Jan Szabat |
 Preludium As-dur op. 28 nr 17, parafraza Janusza Szewczyka |
 Polonez A-dur op. 40 nr 1, opr. Zygmunt Chłopek |
 Polonez As-dur op. 53, opr. Arnold Rezler |
 Walc Des-dur op. 64 nr 1 opr. |
 Etiuda E-dur op. 10 nr 3, opr. Kazimierz Ołtarzewski |
 Etiuda c-moll op. 10 nr 12 (Rewolucyjna), opr. Grzegorz Duchnowski |
 Mazurek fis-moll op. 6 nr 1, opr. Grzegorz Duchnowski |
 Walc As-dur op. 69 nr 1 (Pożegnalny), opr. M. Maruszewski, W. Frankowski |
 Walc cis-moll op. 64 nr 2, opr. Janusz Szewczyk |
 Romanza (?), opr. Hans Hartwig |
 Walc Des-dur op. 64 nr 1 (Minutowy), opr. Jaroslav Sip |
 Walc Es-dur op. 18 (Grande Valse Brillante), opr. Marek Seyfried |
 Nokturn Es-dur op. 9 nr 2, opr. Marian Frankowski |
Lista transkrypcji utworów F. Chopina na zespoły instrumentów dętych >>
Do najczęściej wykonywanych z nich należą: Polonez As-dur op. 53, Andante spianato i Wielki Polonez Es- dur op. 22 na fortepian i orkiestrę, Rondo a la Krakowiak F-dur op. 14 na fortepian i orkiestrę, Polonez A-dur op. 40 nr 1, Etiuda E-dur op. 10 nr 3 oraz Mazurek F-dur op. 68 nr 3 i Walc Des-dur op. 64 nr (Minutowy).
Trzy pierwsze pozycje są najczęściej wykonywane przez Orkiestrę Koncertową RZA WP. Polonez As-dur zdobył dodatkową popularność poprzez użycie jego tematów w piosence "Romantyczność" (słowa Wojciech Jopkiewicz), wykonywaną przez Joannę Rawik (Opole 1969).
Początek popularnego Poloneza A-dur słyszymy codziennie w Polskim Radio, jako sygnał Programu I. Uroczysty charakter tego utworu jest powodem jego częstych wykonań przez orkiestry wojskowe podczas największych parad i festiwali. Był on m.in. wykonywany przez blisko tysiącosobową orkiestrę wojskową podczas obchodów tysiąclecia państwa polskiego w Warszawie (1966), w Katowicach (1984), oraz każdorazowo podczas powitań papieża, Jana Pawła II.
Etiuda E-dur zdobyła popularność przez swą melodyjność oraz prostotę. W rytmie beguiny (opr. I. Stromski) czy piosenki ("Serdeczny kraj", słowa J. Has) weszła do repertuaru orkiestr wojskowych jako obowiązkowy punkt programu na każdym wyjeździe zagranicznym. Przez ostatnie 30 lat orkiestry wojskowe odwiedziły kilkadziesiąt krajów, m.in. wszystkie kraje Europy, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej oraz Japonię, gdzie nadzwyczajną sympatią cieszył się Mazurek F-dur op.68 nr 3.
Jednak bezsprzecznie najczęściej wykonywanym utworem jest Marsz Żałobny z Sonaty b-moll op.35. Jego melodia rozbrzmiewała w czasie powrotu do kraju prochów I. J. Paderewskiego i gen. Wł. Sikorskiego oraz innych, wielkich Polaków. Marsz Żałobny stał się najczęściej wykonywanym utworem podczas ceremonii pogrzebowych zmarłych kombatantów i żołnierzy poległych w misjach pokojowych.
Dwusetna rocznica urodzin Fryderyka Chopina w naturalny sposób spowodowała wzrost zainteresowania jego dorobkiem. Wspomniane opracowania utworów wielkiego polskiego kompozytora znalazły się w repertuarach orkiestr występujących podczas 44. Konkursu Orkiestr Garnizonowych Wojska Polskiego "Giżycko 2009".
Zebranie materiałów:
Adam Czajkowski
Zbigniew Kuś