Arnold Rezler

Urodził się 23 maja 1909 roku w Moszczenicy. Studia muzyczne na wiolonczeli ukończył w Poznaniu w 1933 roku, tam też rozpoczął swoją wszechstronną działalność artystyczną, jako muzyk Opery Poznańskiej i wielu zespołów kameralnych. W 1937 r. niezwykle utalentowanego muzyka angażuje na stanowisko koncertmistrza grupy wiolonczel Orkiestra Radiowa w Wilnie. Grając od kilku lat pod batutą wielu uznanych dyrygentów, zainteresował się również dyrygenturą, prowadząc chór w Konserwatorium Muzycznym im. Mieczysława Karłowicza. Tam też rozpoczyna działalność pedagogiczną, obejmując klasę wiolonczel, zespołów kameralnych oraz naukę solfeżu. Praca w orkiestrze radiowej zaowocowała w 1945 r. nominacją na dyrektora programowego rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy . Założona przez niego Orkiestra w ciągu 10-ciu lat działalności dokonała licznych nagrań radiowych, które do dziś zachwycają wysokim poziomem artystycznym.

W Warszawie dynamicznie rozwijają się w tym okresie instytucje artystyczne, które angażują muzyków z całej Polski. Wielu znakomitych instrumentalistów Jego orkiestry zostało zaangażowanych do orkiestr w Warszawie, i to oni, oraz wyniki artystyczne orkiestry radiowej, sprawiły, że w 1956 Arnold Rezler został dyrygentem w Filharmonii Narodowej, a następnie Teatru Opery i Baletu w Warszawie. Rozpoczyna też działalność pedagogiczną w akademiach muzycznych Warszawy i Łodzi, prowadząc klasę wiolonczel i zespołów kameralnych. Ponadto w warszawskiej akademii założył i prowadził studencką orkiestrę symfoniczną. Do tego trzeba jeszcze dodać, że prowadząc swoje orkiestry, opracował i zinstrumentował wiele utworów, zwłaszcza akompaniamentów dla solistów śpiewaków i instrumentalistów.

W tym czasie w Wojsku Polskim działało około 120 garnizonowych orkiestr dętych, w tym kilka o powiększonych składach. Wszystkie w zasadzie wypełniały zadania garnizonowe, z obowiązkiem przygotowywania okolicznościowych programów koncertowych. Działało też kilka zespołów estradowych oraz zespołów pieśni i tańca, z Centralnym Zespołem Artystycznym Wojska Polskiego na czele. Wszystkie te zespoły, a zwłaszcza orkiestry dęte borykały się z problemem braku współczesnego repertuaru. Brakowało nie tylko nut, ale przede wszystkim wysoko kwalifikowanych dyrygentów wojskowych z umiejętnością instrumentacji i aranżacji.

Pierwsze próby występów Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego na forum międzynarodowym, w rywalizacji z renomowanymi orkiestrami zagranicznymi, wypadły bardzo niekorzystnie. Postanowiono zorganizować od podstaw reprezentacyjną orkiestrę Wojska Polskiego, która będzie nowoczesnym zespołem muzycznym, na wysokim poziomie artystycznym, z wysokokwalifikowanymi muzykami i ambitnym repertuarem. Będzie to orkiestra wyłącznie koncertowa, na wzór orkiestr filharmonicznych, propagująca wartościową muzykę na wysokim poziomie artystycznym i wykonawczym, głównie wśród żołnierzy, kadry i ich rodzin, w garnizonach całej Polski. W tym czasie Wojsko Polskie liczyło ok. 450 000 żołnierzy, więc było komu grać. Łatwo zarządzić - trudniej zrobić.

Zadania tego podjął się w 1964 r. Arnold Rezler, rekomendowany przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. U podstaw podjęcia tej trudnej decyzji była najpewniej tęsknota za posiadaniem "własnej" orkiestry, z daleko idącymi uprawnieniami poczynionymi przez Zarząd Kultury i Oświaty GZP Wojska Polskiego. Uprawnienia te dotyczyły zorganizowania naboru muzyków wojskowych z całej Polski, jak też - co było nowością - angażowania wysokokwalifikowanych muzyków cywilnych. Arnold Rezler, jako docent, a następnie profesor stołecznej uczelni muzycznej, dysponując swoim autorytetem i kontaktami wśród profesorów, potrafił taki nabór zapewnić. A w tym czasie o muzyków nie było łatwo, bo o tych dobrych biły się wszystkie instytucje muzyczne Warszawy. O przyjęciu do orkiestry decydował wynik egzaminu konkursowego. W tym czasie wojskowe szkolnictwo dysponowało 3-letnią Wojskową Szkołą Muzyczną w Elblągu, gdzie przygotowywano muzyków dla orkiestr w stopniach podoficerów. Kilku najbardziej utalentowanych absolwentów tej szkoły zasiliło też powstającą ORWP, popularnie już zwaną "Orkiestrą Rezlera". Należy jednocześnie z całą mocą podkreślić, że w początkowym okresie organizacyjnym wiele inicjatyw i wsparcia idei powstania ORWP wykazał prof. Józef Pawłowski - st. wykładowca, a następnie profesor Akademii Muzycznej w Warszawie, autor pomnikowego dzieła "Podstawy instrumentacji", na którym wychowały się liczne rzesze kompozytorów i dyrygentów. Ponadto napisał on m.in. bardzo popularne i wartościowe publikacje muzyczne: "Puzon od A do Z" i "Trąbka od A do Z".

Jedną z najważniejszych jego inicjatyw było zorganizowanie Sekcji Dyrygentury Orkiestr Dętych w ramach I Wydziału Teorii Muzyki, Kompozycji i Dyrygentury. Wydział ten powstał z myślą o kształceniu wysokokwalifikowanych dyrygentów dla orkiestr wojskowych. Zadania tego podjęli się też najlepsi pedagodzy Akademii Muzycznej w Warszawie. Kierownikiem został prof. Józef Pawłowski, który przystąpił do tworzenia nowego repertuaru orkiestr wojskowych. Opracował wiele partytur z defiladową "Warszawianką" K. Kurpińskiego i Polonezem A-Dur Fryderyka Chopina na czele. Prowadzone przez niego zajęcia z instrumentacji były nacechowane największą starannością, co dało w przyszłości wspaniałe efekty. Miałem zaszczyt być Jego wieloletnim asystentem. W osobie prof. Arnolda Rezlera ORWP zyskała doskonałego twórcę, który nadzwyczaj szybko poznał nowe tajniki instrumentacji i bez problemu tworzył partytury na koncertową orkiestrę dętą. Będąc studentem I-go roku, każdą wolną chwilę przebywałem na próbach w ORWP, które prowadził Profesor. Widziałem, jak w pocie czoła, pracowicie wypracowywał niezwykle efektowną i wirtuozowską II Rapsodię Węgierską F. Liszta, w bardzo trudnym i niewdzięcznym starym przekładzie. Traktował ten utwór jako piękną, obowiązkową etiudę dla muzyków. Orkiestra fascynowała wspaniałym, ciepłym brzmieniem i ogromnym instrumentarium - do kontrabasów i harfy włącznie.

Dla Orkiestry pisali znani kompozytorzy muzyki klasycznej, z prof. Tadeuszem Paciorkiewiczem, Tadeuszem Dobrzańskim (kompozycje) i Józefem Pawłowskim (instrumentacje) na czele. Niestrudzony w tej dziedzinie był Arnold Rezler, instrumentując i opracowując wiele utworów, głównie kompozytorów polskich. Wystarczy wymienić suitę "Parady" Witolda Rudzińskiego, uwerturę "W Tatrach" Władysława Żeleńskiego, "Chmiel" Stanisława Wiechowicza, "Oberek" Grażyny Bacewicz, polonezy A - dur, As - dur, c - moll i walc "minutowy" Fryderyka Chopina, "Małą suitę" Witolda Lutosławskiego, "Małą uwerturę" Wojciecha Kilara, Pieśni żołnierskie Karola Szymanowskiego, "Obrazki z wystawy" Modesta Musorgskiego, suitę do "Snu nocy letniej" Feliksa Mendelssohna, Koncert na głos Reinholda Gliera i wiele, wiele innych wspaniałych partytur, około stu, które weszły na stałe do repertuaru polskich i zagranicznych orkiestr wojskowych. Dla młodszych odbiorców w dziedzinie popularnej muzyki rozrywkowej, piękną i nieocenioną kartę w rozwoju nowoczesnej aranżacji pozostawił po sobie Edward Czerny, kompozytor, aranżer i dyrygent popularnej Orkiestry Tanecznej Polskiego Radia, który na zaproszenie Profesora stale współpracował z ORWP.

Na arenie międzynarodowej Orkiestra osiągała coraz lepsze rezultaty i na festiwalach muzycznych przestała już być postrzegana jako kopciuszek. Oprócz obowiązkowych tournee krajowych dochodzą liczne podróże zagraniczne, m.in. występuje z wielkim powodzeniem w renomowanej Sali Pałacu Zjazdów na Kremlu w Moskwie, przy komplecie widowni. W Polsce ORWP gości z koncertami w TVP, występuje na festiwalach muzycznych, nagrywa dla wytwórni płytowej Polskie Nagrania oraz archiwalnie dla Polskiego Radia i zagranicznych rozgłośni. Coraz częściej gości na estradzie Filharmonii Narodowej oraz na innych estradach filharmonicznych, i bardzo często w sali koncertowej Akademii Muzycznej w Warszawie, gdzie wykonuje cykliczne programy koncertowe dla publiczności. Jest zapraszana do koncertów przygotowywanych w ramach przewodów kwalifikacyjnych na wyższe stopnie naukowe przez pedagogów dyrygentury AM, m.in. Benedykta Konowalskiego (Symfonia Kazimierza Sikorskiego, w przekładzie na koncertową orkiestrę dętą Józefa Pawłowskiego i Tańce góralskie Benedykta Konowalskiego, w instr. Kazimierza Hilli), Ryszarda Dudka (Mała Suita Witolda Lutosławskiego, w instr. Arnolda Rezlera i Muzyka na wodzie Fryderyka Haendla w instr. Ryszarda Dudka), czy Jerzego Dobrzyńskiego (Koncert klarnetowy Karola Kurpińskiego w instr. Bolesława Szulii i Obrazki z wystawy Modesta Musorgskiego w instr. Arnolda Rezlera). To tylko małe przykłady bogatych programów koncertowych. Wszyscy pedagodzy kształcący swoich studentów mieli do dyspozycji ORWP do ćwiczeń praktycznych, co stanowiło nieocenioną pomoc w procesie dydaktycznym młodych dyrygentów.

Wszystko odbywało się pod czujnym okiem kierownika artystycznego, prof. Arnolda Rezlera, który w międzyczasie otrzymał do pomocy (w związku z nawałem pracy, a zwłaszcza, że został mianowany prorektorem Akademii Muzycznej w War- szawie) dwóch młodych studentów dyrygentury. Po uzyskaniu pozytywnej akceptacji władz wojskowych i uczelni, do pracy w ORWP zostali skierowani, w charakterze asystentów prof. Arnolda Rezlera, kpt. Stanisław Latek z orkiestry WOP w Nowym Sączu i plut. Bolesław Szulia z Orkiestry Garnizonowej w Gdańsku, którzy już w czasie studiów podjęli u boku Profesora działalność koncertową jako samodzielni dyrygenci.

Reprezentacyjna Orkiestra Wojska Polskiego, następnie jako Centralna Orkiestra Reprezentacyjna WP, pod kierownictwem artystycznym prof. Arnolda Rezlera, które trwało od 1964 r. do 1978 r. (z 3-letnią przerwą), osiągnęła bardzo wysoki poziom artystyczny i stała się liczącym się zespołem muzycznym, nie tylko w Polsce. Jest to niewątpliwa zasługa wielkiej pracy doświadczonego dyrygenta i pedagoga, który potrafił znakomicie przygotować orkiestrę pod względem intonacji, perfekcji rytmicznej i wirtuozerii wykonawczej.

W latach 1969 - 1985 roku studia muzyczne na Wydziale I Sekcji Dyrygentury Orkiestr Dętych w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie ukończyło 86 studentów. Dla większości z nich finałem studiów był uroczysty koncert dyplomowy z wspaniałą Orkiestrą Koncertową Wojska Polskiego im. Stanisława Moniuszki (taka była następna nazwa orkiestry).

Mimo upływu lat Orkiestra Koncertowa Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego (aktualna nazwa) nadal jest wzorem dla orkiestr wojskowych i cywilnych (nie tylko tego typu), oraz inspiracją dla muzyków, dyrygentów i kompozytorów. Liczne nagrania archiwalne i współczesne dobitnie świadczą o niezmiennie wysokim poziomie Orkiestry. Ma też szczęście do dobrych następców i oby tak zostało. Dla mnie osobiście praca u boku tak wspaniałego muzyka i człowieka była darem losu i chyba nie ja jeden tyle Mu zawdzięczam.

Za swoją działalność artystyczną otrzymał wiele odznaczeń państwowych, m.in. krzyże - Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju. Zmarł 8 lutego 2000r. k/Fryburga gdzie mieszkał u swojej ukochanej córki Magdaleny - profesora gry na skrzypcach w Hochschule fur Musik Freiburg, do końca pracując nad partyturami.

ARNOLD REZLER

Wspomnienie wychowanka